Ισπανικό Καταληψιακό Κίνημα

1. Καταγωγή Του Ισπανικού Καταληψιακού Κινήματος.

Η κατάληψη έχει επιζήσει ως συνήθης πρακτική διάφορων κοινωνικών ομάδων, όπως των τσιγγάνων κ.τ.λ. Σε πολιτικό-συνδικαλιστικό επίπεδο η CNT, απο την εποχή του τέλους του Φρανκισμού, καταλαμβάνει συνδικαλιστικούς χώρους οι οποίοι δεν της επιστράφηκαν με τον ερχομό της δημοκρατίας.
Ένα απο τα ποιο αντιπροσωπευτικά παραδείγματα, αναφέρονται στην κατάληψη αντιπαραγωγικών εκτάσεων γής στην Ανδαλουσία απο μέρους του SOC (Συνδικάτο Εργατών Γής), οι οποίοι καταλάμβαναν μή εκμεταλευόμενες εκτάσεις γης με σκοπό την αυτοδιαχείρισή τους. Κατα τη διάρκεια της δεκαετίας του 70, έχουμε τις πρώτες απόπειρες καταλήψεων απο οικογένειες με στεγαστικά προβλήματα ή ακόμη με διάθεση να ξεκινήσουν εγχειρήματα κοινωνικής συμβίωσης, στην Μαγιόρκα, στη Μαδρίτη και στη Βαρκελώνη.
Αυτές οι καταλήψεις είχαν πολύ μικρό κοινωνικό αντίκτυπο και σε περιπτώσεις την καθολική απόρριψη απο τις Ενώσεις Γειτονιών (Σ.Τ.Μ Κάθε συνοικία συνηθίζει, ακόμη και στις μέρες να έχει την δική του Asociación de Vecinos). Εξαίρεση αποτελεί το Gallecs (Βαρκελώνη) όπου επιχειρήθηκε η δημιουργία (μετά την εγκατάληψη, απο μεριάς του κράτους, ενός αστικού σχεδίου δημιουργίας μιας πόλης δορυφόρου) μιας οικολογικής και αγροτικής πόλης. Τη χρονιά 1978, πραγματοποιήθηκε μια διαδήλωση 8.000 ατόμων για την υπεράσπιση αυτού του αυτοδιαχειριζόμεου σχεδίου. Αυτή η κατάληψη υπήρξε μια απο τις πρώτες στις οποίες συμμέτειχε μια πλήθώρα κολλεκτίβων, πολιτικών και οικολογικών (περίπου 300 άτομα).
Τελικά αυτή η κατάληψη άφησε στην άκρη τα όποια ακτιβιστικά χαρακτηριστικά του ξεκινήματός της, και μετατράπηκε σε δεύτερο σπίτι και εξοχική κατοικία.
Το 1975 καταλήφθηκε το Auzotegi Kultur Etxea, στην Txantrea (περιοχή Iruña), και μέχρι σήμερα συνεχίζει να είναι δραστήριο, ωστόσο έχει περάσει σε καθεστώς νομιμότητας. Το 1976 γεννιέται το Casal Infantil i Juvenil Mariano, στο Sant Boi de Llobregat (Βαρκελώνη), όπου μπαίνουν σε δράση εγχειρήμτα πολιτικού περιεχομένου. Νέες καταλήψεις συνεχίζουν να γεννιούνται όλα αυτά τα χρόνια (77, 78, 79, 80, 82, 84). Κατα τη διάρκεια του 1986 έχουμε την έκρηξη του καταληψιακού κινήματος στη Χώρα των Βάσκων.
Η είσοδος του 1979 συμπύπτει με την πτώση του οργανωμένου κινήμτος των γειτονιών και με την άνοδο του καταληψιακού σε ολόκληρο το ισπανικό κράτος, έχοντας ως πρωταγωνιστή οικογένειες και ενώσεις γειτονιών που καταλαμβάνουν οικίες.
Αυτή τη χρονική περίοδο ξεκινούν να αναζητούνται πιθανά σημεία σύνδεσης μεταξύ του παλιού Κινήματος των Γειτονιών και αυτού των Καταλήψεων. Για να συγκεκριμενοποιήσουμε αυτούς τους δεσμούς, στο βιβλίο σχετικά με ττις καταλήψεις στη Χώρα των Βάσκων αναφέρονται 1.754 καταλήψεις κατοικιών κοινωνικής προστασίας (Σ.Τ.Μ οι αντίστοιχες Εργατικές Κατοικίες) που ανήκουν στο Υπουργείο Κατοικίας, με την ξεκάθαρη βοήθεια ενώσεων γειτονιών σε συνοικίες της Βαρκελώνης, Σεβίλλης, Μπιλμπάο και Μάλαγας.
Ήδη απο το 1984, δημιουργούνται οι πρώτες καταληψιακές ομάδες στην Βαρκελώνη και οι Katakrak στην Παμπλόνα. Αυτές οι δύο ομάδες πραγματοποιούν τις πρώτες προσπάθειες οργανωμένων καταλήψεων, αν και ειναι στη Χώρα των Βάσκων όπου, απο τις αρχές της δεκαετίας του 80, ξεκινούν να δημιουργούνται καταλήψεις χώρων απο ομάδες νέων. Αυτές οι καταλήψεις γίνονταν απο την ανάγκη ύπαρξης χώρων για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων, μιας και οι υπάρχοντες χώροι βρίσκονταν υπο την διαχείριση των δημαρχείων και ο τρόπος λειτουργίας τους πολύ απείχε απο τις επιθυμίες των νέων. Το ποιό χαρακτηριστιό παράδειγμα αποτελεί η Skuat de Laudio, η οποία παρέμεινε δραστήρια για 11 χρόνια.
Μπορούμε να πούμε οτι κατα τη διάρκεια του 1984 και 1985 πραγματοποιείται μια καταληψιακή έκρηξη η οποία δημιουργεί το νοητό τρίγωνο Μαδρίτη, Βαρκελώνη και Μπιλμπάο.
Φυσικά έξω απο αυτό το νοητό τρίγωνο, υπάρχουν περιπτώσεις καταληψιακών εγχειρημάτων όπως για παράδειγμα στη Θαραγόθα η Casa de la Paz (Το σπίτι της ειρήνης) η οποία αντιστάθηκε για 8 χρόνια μέχρι την εκκένωσή της. Στην Χώρα των Βάσκων όπου έχουμε μια θεαματική άνοδο των καταλήψεων και επιμονή στην προσπάθεια κατάληψης χώρων, όπως για παράδειγμα το Gasteizko Gaztetxea στην Βιτόρια που υπήρξε μια απο τις πιό μαχητικές και με τα 18 χρόνια ύπαρξής της συνεχίζει να είναι δραστήρια.
Το κίνημα επεκτάθηκε σε ολόκληρο το ισπανικό κράτος, με τα μεγάλα αστικά κέντρα να είναι το κέντρο του αντίκτυπου. Ένα παράδειγμα αποτελεί η κατάληψη Amparo 83, στην συνοικία Lavapies στο ιστορικό κέντρο της Μαδρίτης. Αυτή η κατάληψη βρισκόταν στα σκαριά για δυο ολόκληρα χρόνια, απο το 1985 έως το 1987. Η κατάληψη είχε την στήριξη διαφόρων ενώσεων γειτονιών, ακόμη και ενός παραρτήματος νεολαίας (ΣΤΜ Σαν την Ανδρόγεω) της Κοινότητας της Μαδρίτης (ΣΤΜ Σαν να λέμε Περιφέρεια Αττικής, κρατικός φορέας). Τα Μ.Μ.Ε αναφέρθηκαν εκτενώς στο συγκεκριμένο εγχείρημα, και κατα την διάρκεια των 10 ημερών που διήρκησε πραγματοποιήθηκαν πληθώρα επισκέψεων απο σχολεία!
Με το πέρας της εκκένωσης, δημιουργείται η πρώτη Συνέυλεση των Καταλήψεων της Μαδρίτης της οποίας κύρια δράση ήταν η δημιούργια και στήριξη νέων καταλήψεων. Για τα επόμενα 6 χρόνια οργανώθηκαν και πραγματοποιήθηκαν νέες καταλήψεις. Τέσσερις καινούργιες στο ιστορικό κέντρο καθώς και και η κατάληψη Arregui y Aruej, εργοστάσιο εγκαταλελημένο στο Puente de Vallecas που διήρκησε 3 μήνες. Τέλος, στα τέλη του 1988, γεννιέται η κατάληψη Minuesa η οποία κράτεισε 6 χρόνια.
Αρκετές καταλήψεις δεν έτυχαν κοινωνικής ανταπόκρισης μιας και η μή λειτουργία τους ως Κοινωνικά Κέντρα με ανοιχτή δράση, δεν έδωσαν την ευκαιρεία στον κόσμο να γνωρίσει τη δράση τους.
Κάνοντας μια αναδρομή σε μέσα αντιπληροφόρησης όπως UPA, Συνεύλευση των Καταλήψεων του Ourense, Αυτόνομος Αγώνας, La Lletra A, Resiste y Alegato, συμπεραίνουμε ότι μεταξύ 1991 και 1993 πραγματοποιούνται τουλάχιστον 20 νέες καταλήψεις, διευρύνοντας έτσι το αρχικό νοητό καταληψιακό τρίγωνο σε πόλεις όπως: Παμπλόνα, Κορούνια, Οουρένσε, Σεβίλλη, Γρανάδα, Βαλένθια, Αλικάντε, Χιχόν, Μπούργος κ.τ.λ.
Πραγματοποιήθηκαν καταλήψεις με ποικίλο χρόνο ζωής σε κάθε περίπτωση, καταλήψεις διάρκειας λίγων ωρών έως χρόνια. Σε αυτή την χρονική περίοδο είναι όπου έχουμε την εμφάνιση διαφόρων CSOA (Κατειλημένο Αυτοδιαχειριζόμενο Κοινωνικό Κέντρο) που παίρνουν ένα χαρακτήρα χρονικής μονιμότητας. Μερικά παραδείγματα είναι η Minuesa, la Casa de la Paz, la Kasa de la Muntanya και τα gaztetxes στο Μπιλμπάο και τη Βιτόρια. Χάρη σε αυτές, ξεκινά να διαμορφώνεται στη συνείδηση του κόσμου η ιδέα, οτι είναι δυνατή η δημιουργία καταλήψεων μακράς χρονικής διάρκειας.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΛΗΨΕΩΝ.

Οι δυο πρώτες φάσεις της ζωής του κινήματος εντάσονται σε μια περίοδο κοινωνικής οικονομικής (κερδσκοπικής) ανόδου, δίνοντας πάτημα σε μια γενική κρίση η οποία επηρεάζει πρωτίστος τα νεολαιίστικα στρώματα. Κρίση που έχει να κάνει με το θέμα της ανεργίας και της κατοικίας. Είναι τότε που το κράτος φέρνει εις πέρας την δόμηση τεράστιων εργατοικών συνοικιών, σε ολόκληρη την επικράτεια, δίνοντας θέση σε ένα όλο και μεγαλύτερο αριθμό άδειων κτηρίων.
Αξίζει αν αναφερθούμε σε μια σειρά καταστάσεων πολύ σημαντικών οι οποίες συνέβαλλαν στην εξάπλωση του κινήμτος κατα τη διάρκεια των 10 πρώτων χρόνων απο την εμφάνισή του.
Αρχικά θα πρέπει να δούμε την κατάσταση που ίσχυει σε νομικό επίπεδο όσον αφορά το θέμα της κατάληψης ακίνητων περιουσιών. Απο το 1970, η μη βίαιη κατάληψη ακινήτων δεν συνιστούσε αδίκημα και η ισχύουσα νομοθεσία απο το 1973 έως το 1995 διατηρούσε αυτο το “προνόμιο”.
Με αφετηρια το 1996 η κατάσταση αλλάζει, μιας και περνάει με πλήρη ομοφωνία στην βουλή η ψήφιση του νέου ποινικού κώδικα, ο οποίος επιτεθόταν αμεσότατα στις 2 κυριότερες δραστηριότητες των κοινωνικών κινημάτων: Την λιποταξία στην στρατιωτική θητεία και στην Κατάληψη ακινήτων. Απο τη στιγμή αυτή όλα τα θέματα που έχουν να κάνουν με καταλήψεις περνούν απο τη πολιτική δικαιοδοσία στην Ποινική, με αποτέλεσμα η φυλάκιση καταληψιών να γίνεται πια εφικτή.
Απο τη μεριά τους τα κατα τόπους δημαρχεία μη έχοντας προηγούμενη νομική εμπειρία στο πως να ενεργήσουν σε περίπτωση που γινόταν μια κατάληψη, και η απουσία νομικής οργάνωσης επι του θέματος, είχε ως αποτέλεσμα τη δυσκολία δικαιολόγησης προς τους πολίτες μιας πιθανής εκκένωσης.
Κατα δεύτερο λόγο πρέπει πούμε ότι το Καταληψιακό Κίνημα δε γεννήθηκε απο το τίποτα. Το κίνημα των γειτονιών απο την πρώτη στιγμή διεκδήκησε καλύτερες συνθήκες στέγασης, χρήσης των δημόσιων χώρων κ.τ.λ. Επίσης, κινήσεις γειτονιών έφεραν εις πέρας εγχειρήματα αυτοδιαχείρισης συνοικιακών κοινωνικών κέντρων. Η πολιτικοποίηση των ενώσεων των γειτονιών, δημιούργησε διαμάχες μεταξύ των ατόμων που ανήκαν σε πολιτικούς σχηματισμούς, με αποτέλεσμα οι νεότεροι κυρίως σε ηλικία να προσπαθήσουν να βρούν νέες οδούς δράσης και ύπαρξης μακριά απο την επιρροή συνδικάτων ή πολιτικών παρατάξεων.
Ένας ακόμη λόγος είναι ο ρεφορμισμός στον οποίο επήλθε η πλειοψηφία των συνδικαλιστικών οργάνων. Αυτό προκάλεσε στους νέους την ανάγκη αναζήτησης νέων ιδεολογικών οριζόντων βρίσκοντας στέγη σε συνδικάτα βάσης και σε σχηματισμούς της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Επίσης, χωρίς μια συγκεκριμένη και «συμπαγή» πολιτική βάση, η καταλήψεις πραγματοποιούνται ως μια πρακτική μέθοδος δημιουργίας χώρών ανάπτυξης ποικίλων δραστηριοτήτων. Είναι η στιγμή όπου μέσα σε αυτό το περιβάλλον πραγματοποιείται η ένωση κι ανταλλαγή διαφορετικών ιδεολογικών εκφάνσεων. Χαρακτηριστιό παράδειγμα είναι συνεργασία αναρχικών με αυτονομιστές.
Μέσα σε αυτο το κλίμα δημιουργείται ένας είδος “μίμησης”, ξεπροβάλλοντας καταλήψεις η μία μετά την άλλη και οι οποίες μεταξύ τους δημιουργούν ένα είδος δικτύου σχέσεων.
Χάρις στα μέσα αντιπληροφόησης που διαθέτουν καθιστούν δυνατή τη διάχυση εμπειριών και νέων πρακτικών καθώς και των νέων κατηλειμένων-απελευθερωμένων ζωνών. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του ιδιότυπου δικτύου, κυρίως τη δεκαετία του 80 καθώς και στα μέσα του 90, αποτελεί το κίνημα των λιποτακτών-αντιρρησηών στράτευσης η οποία έδωσε τη δυνατότητα στη δημιουργία CSOA με προοπτική την πραγμάτωση συναντήσεων, ομιλιών, εκδηλώσεων.
Τα CSOA μετατρέπονται σε κέντρα συναντήσεων και σύνδεσης διαφορετικολυ τύπου κοινωνικών κινημάτων (ελεύθερα ραδιόφωνα, ομοφυλοφυλία, φεμινισμός, καλιτέχνες δρόμου κ.τ.λ). Έτσι αυτά μετατρέπονται σε χώρους ανοιχτούς στην κοινωνία μέσω των οποίων δίνεται η δυνατότητα έκφρασης και δράσης σε διαφορετικές πολιτικές-κοινωνικές συνιστώσες και εν τέλει αποτελούν νευραλγικά σημεία έκφρασης ιδεών, δραστηριοτήτων κ.τ.λ. Η μουσική και η πραγματοποίηση συναυλιών μετατρέπεται σε ενα σύνδεσμο πολύ σημαντικό ανάμεσα στη νεολαία των εργατικών συνοικιών.
Τέλος, και με δεδομένη την αργή και γραφειοκρατική φύση των δικαστικών διαδικασιών οσον αφορά τον πόλεμο και εκκένωση των καταλήψεων, στο παιχνίδι αρχίζουν και μπαίνουν σιγά σιγά και άλλοι μηχανισμοί του συστήματος, με πρώτα τα Μ.Μ.Ε. Κατα τη διάρκεια των πρώτων 10 χρόνων ύπαρξης του κινήματος, παρατηρείται μια αδιαφορία ή και αμφιθυμία απο μέρους των Μ.Μ.Ε, μιας και η εκκένωση κατειλημένων κοινωνικών χώρων πολλές φορές δημιουργούσε ένα είδος κατακραυγής απο την κοινή γνώμη.
Σημείο κλειδί αποτελεί το έτος 1996 με την αλλαγή του Ποινικού Κώδικα. Απο τη στιγμή αυτή παρατηρείται μια δραστική αλλαγή στον τρόπο αντιμετώπισης των Καταλήψεων απο μεριάς των Μ.Μ.Ε. Το κίνημα δέχεται δριμύα κριτική και ξεκινά να εξισώνεται στο συνηδεισιακό του κόσμου η Κατάληψη με τον αστικό βανδαλισμό.
Με την αλλαγή του Ποινικού Κώδικα, ως μέθοδος αυτοάμυνας στην επίθεση του κράτους ξεκινούν να εμφανίζονται αντιστάσεις απέναντι στις εκκενώσεις και δεν είναι λίγες οι φορές που οι μαχητικότητα αυτή περνά στο δρόμο. Είναι η στιγμή που τα Μ.Μ.Ε, εκμεταλλευόμενα τις αναταραχές, δημιουργούν την εικόνα του βάνδαλου καταληψία αφήνοντας ανέπαφο το κράτος και την αστυνομία να συνεχίσει το έργο της καταστολής.
ΩΡΙΜΑΝΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΡΑΤΟΤΗΤΑ
Η χρονική περίοδος, μεταξύ 1995 και 2000, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως περίοδος ωρίμανσης του κινήματος. Αυτή χαρακτηρίζεται απο την ολοένα και μεγαλύτερη εγκληματοποίησή και καταστολή του απο τα όργανα του κράτους. Ωστόσο παράλληλα χαρακτηρίζεται και απο την ολοένα καλύτερα οργανωμένη άμυνα και απάντηση στις κατασταλτικές μεθοδεύσεις, απο την εμφανή επέκταση του κινήματος σε όλη την επικράτεια καθώς και απο την αναζήτηση και εύρεση νέων «συμβόλων» αντίστασης όπως είναι η κατάληψη του κινηματογράφου Princesa, η Guindarela κ.τ.λ
Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να αναφερθούν 4 θεμελιώδη στοιχεία τα οποία έχουν κατα ένα σημαντικό βαθμό διαμορφώσει το κίνημα.

– Δεν έχουν υπάρξει σημαντικές διαφορές όσον αφορά την μεταχείριση του ζητήματος των καταλήψεων, τόσο απο τη μεριά της σοσιαλδημοκρατίας όσο και απο τη μεριά των συντηρητικών.

– Ένα άλλο σημαντικό σημείο, το οποίο έδρασε πλεονεκτηκά/θετικά για το κίνημα, είναι ότι νομική μεταρύθμιση ξεκίνησε να εφαρμόζεται σχετικά αργά όταν πια το κίνημα είχε σταθεροποιηθεί στο συνειδησιακό της κοινωνίας.

– Μπορεί να ειπωθεί ότι ένα σημαντικό μέρος του σημερινού κινήματος των καταλήψεων συνεπάγεται ως η φυσική συνέχεια του κινήματος των αντιρρισηών/λιποτακτών (ΣΤΜ Να ειπωθεί οτι στο σημερινό ισπανικό κράτος η στράτευση δεν είναι υποχρεωτική. Επαγγλματικός στρατός).

– Τέλος να αναφερθεί η συνεργασία των καταλήψεων με δίαφορα άλλα κοινωνικά κινήματα καθώς και κόσμο ανεξάρτητο οι οποίοι παρέχουν βοήθεια κυρίως σε περιπτώσεις εκκένωσης.

Ανάμεσα στο 1996 και 1999 πραγματοποιήθηκε ένας μεγάλος αριθμός καταλήψεων και εκκενώσεων. Είναι που, σε συνδυασμο με το νέο νόμο, οι συλλήψεις, οι δίκες και οι πορείες γίνονται κάτι το «συνηθισμένο». Οι συγκρούσεις ανάμεσα στην αστυνομία και το καταληψιακό κίνημα πολλαπλασιάζονται. Αυτή η καινούργια κατάσταση έντασης ανάγκσε τα Μ.Μ.Ε να αρχίσουν να κάνουν αναφορές στις καταλήψεις ώς ένα κοινωνικό κίνημα, παρόλο που παράλληλα συνέχιζαν να καλλιεργούν τον αστικό μύθο του καταληψία ώς ενός νέου βάρβαρου. Η καινούργια νομοθεσία έδωσε απλόχερα το δικαίωμα στους δικαστές να δίνουν το ελεύθερο στην αστυνομία να επεμβαίνει στις εκκενώσεις, ακόμη χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση προς τους καταληψίες. Αυτή η πρακτική, απο μεριάς του κράτους, προκάλεσε αντίθετο αποτέλεσμα απο το επιδιωκόμενο μιας και καινούργιες καταλήψεις και ανακαταλήψεις χώρων πραγματοποιούνται τόσο στο προαναφερθές νοητό τρίγωνο όσο και έξω απο αυτο όπως στην Ανδαλουσία, την Μαγιόρκα, την Βαλένθια κ.τ.λ
Δίχως αμφιβολία, μια απο τις καταλήψεις με το μεγαλύτερο αντίκτυπο υπήρξε αυτή του κινηματογράφου Princesa στην Βαρκελώνη. Η εκκένωσή της κινητοποίησε εναν, χωρίς προηγούμενο, αστυνομικό μηχανισμό. Η αντίσταση απο μεριάς των καταληψιών υπήρξε τέτοια που πλέον αφέθηκε ξεκάθαρο ότι η εγληματοποίηση του κινήματος δεν πρόκειται να φέρει τα επιθημητά αποτελέσματα στην εξουσία. Η παρουσία και δράση της αστυνομίας προκάλεσε περισσότερα προβλήματα στην συνοικία, άλλαξε την καθημερινότητα και κοινωνική ζωή της γειτονιάς τόσο που αρκετοί γείτονες κινήθηκαν νομικά με μυνήσεις ενάντια στην αστυνομία. Χαρακτηριστική είναι η διοργάνωση πορείας απο κοινού των καταληψιών με την γειτονιά τόσο ενάντια στην εκκένωση όσο και ενάντια στην αστυνομική καταστολή και βία. Την ίδια στιγμή τα Μ.Μ.Ε έκρυβαν περίτεχνα την συμπάθεια της γειτονιάς προς τους καταληψίες .
Το 1996 μπαίνει στην κυβέρνηση ένα κόμμα συντηριτικό, το οποίο αναλαμβάνει μεταρυθμίσεις του Ποινικού Κώδικα, και ανάμεσα σε άλλα, την εγληματοποίηση και καταστολή του κινήματος των καταλήψεων. Ωστόσο αυτό επουδενί θέλει να πεί ότι σε δήμους όπου είχαν την εξουσία οι σοσιαλδημοκράτες ή κομματα της αριστεράς, δεν υπήρξαν αδιάλλακτοι με το κίνημα.
Η αποσύνδεση του κινήματος με τα πολιτικά κόμματα, καθώς και η απουσία ενός κόμματος πραγματικά αριστερού ή εναλλακτικού, είχε ως αποτέλεσμα την μή ύπαρξη δεσμών ανάμεσα σε καταλήψεις και πολιτικούς σχηματισμούς κάτι το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει στην νομιμοποίηση ορισμένων καταλήψεων.
Η εξάπλωση εμπειριών καθ όλη την επικράτεια, είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργεία νέων μοντέλων και ιδεών που θα ήταν χρήσιμες σε νέα καταληψιακά εγχειρήματα. Ο πολλαπλασιαμός των μέσων αντιπληροφόρησης ανάμεσα στα δίαφορα CSOA διαφορετικών πόλεων, βοήθησαν στη δημιουργία νέων ιδεών, πλάνων και δράσεων κάθε φόρα όλο και πιο ώριμων, κάτι το οποίο έδρασε καταλυτικά στην απελευθέρωση νέων χώρων. Είναι η στιγμή όπου τα άτομα που συμμετέχουν στο κίνημα αντιλαμβάνοντια ότι η διάχυση πληροφοριών και εμπειριών μπορεί να βοηθήσει την γέννηση νέων δράσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Συνέλευση των Καταλήψεων της Βαρκελώνης, όπου κατέληξαν στην έκδοση ενός μικρού οδηγού Κατάληψηςς, στον οποίο εξηγούνται τα βασικά σημεία τους πώς μπορεί κάποιος να φέρει εις πέρας μια κατάληψη, το ισχύον νομικό πλαίσιο κ.τ.λ. Ακόμη τα σεμινάρια που πραγματοποιήθηκαν στο Κοινωνικό Κεντρο Seco, οδήγησαν στην έκδοση ενός οδηγού Κατάληψης επικεντρωμένο στον τρόπο «συμπεριφοράς» σε περίπτωση δίκης, σε περίπτωση σύλληψης κ.τ.λ.

ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΞΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗΣ

Όπως ειπώθηκε παραπάνω, με την νέα νομική νομοθεσία, οι κίνδυνοι φυλάκισης, βασανισμού κ.τ.λ ήταν πλέον μεγαλύτεροι. Ωστόσο, την ίδια στιγμή, μεγαλύτερες ήταν και οι επιτυχίες σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο.

 

Όπως συνηθίζεται, η άμεση καταστολή πέφτει στα κεφάλια μικρών κονωνικών ομάδων. Είτε λόγω καθημερινού ακτιβισμού, είτε λόγω συμμετοχής σε μια πορεία κατέληξαν να βρίσκονται γραμμένοι στις κάμερες της αστυνομίας είτε γιατί η παρουσία σε μία κατάληψη οδήγησε σε εξακρίβωση στοιχείων. Είναι γεγονός ότι το καταληψιακό κίνημα αποτελεί πονοκέφαλο για κάθε κυβέρνηση μιας και δεν μπορεί να φυλακίσει όλα τα «μέλη» του για τρεις κυρίως λόγους.

 

– Δεν υπάρχουν επαρκείς φυλακές για να τους χωρέσουν όλους.

– Θα τεθόταν θέμα νομιμότητας των κυβερνητικών επιλογών.

– Διότι εξ ορισμού ένα κίνημα δεν αποτελείτε μονάχα απο ακτιβιστές, αλλα και απο κόσμο που συμμετέχει σποραδικά, συμπαθούντες και πολλούς δορυφόρους.

 

Η διαφορά ανάμεσα στο ισπανικό καταληψιακό κίνημα και στο αντίστοιχο ευρωπαικό έγκειτε στην παντελή απουσία οποιουδήποτε τύπου νομιμοποίησης. Μέχρι αυτή τη στιγμή δεν έχουν υπάρξει σχέσεις συνεργασίας μεταξύ καταλήψεων και πολιτικών κομμάτων, γεγονος το οποίο έχει επιτύχει τον μή χωρισμο του κινήματος και τη μη δημιουργεία εχθρικών σχέσεων στο εσωτερικό του. Ωστόσο αυτο σε καμία περίπτωση δε σημαίνει ότι δε μπορεί να υπάρξουν στο μέλλον, και να εμφανιστούν και εδώ καταστάσεις παρεμφερείς με αυτές άλλων ευρωπαικών χωρών.

 

ΑΠΟΓΡΑΦΕΣ, ΕΝΤΑΣΗ ΚΑΙ ΚΑΜΨΕΙΣ

Η εκκένωση του κινηματογραφου Princesa αποτελεί ιστορική συνέχεια του κινήματος απο την εποχή του La Casa de la Paz, της La Guindarela, του Laboratorio στη Μαδρίτη, των πορειών και συλλήψεων, της αστυνομικής βίας ενάντια σε πορεία καταληψιών κόντρα σε μάζωξη νεοφασιστών στη Βαρκελώνη στις 12 Οκτώμβρη του 1999, της βίαιης εκκένωσης την ίδια χρονιά ενός κατειλημένου θεάτρου. Όλες αυτές οι καταστάσεις συνθέτουν το μονομπάτι που έχει περπατήσει το κίνημα τα τελευταία χρόνια.
Είναι εμφανές ότι δεν μπορεί αποτυπωθεί η δυναμική, η ωρίμανση και διάχυση του κινήματος μέσα σε μερικούς αριθμούς. Ωστόσο είναι ενδιαφέρον να επιχειρηθεί μια προσέγγιση της δυναμικής του κινήματος με καθαρά στατιστικούς όρους.
ΣΤΜ Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας έγιναν με βάση πληροφορίες απο διάφορα μέσα αντιπληροφόρησης οπως, UPA, Molotov, La Lletra A, La Campana, CNT, Usurpa, ContraInfos, Llar). O συγγραφέας παραθέτει διάφορα διαγράμματα σχετικά με τον αριθμό καταλήψεων και εκκενώσεων. Ωστόσο εμένα προσωπικά μου φαίνεται κάπως χαζή η παράθεση διαγγραμμάτων. Μη γνορίζοντας αν έχει ενδιαφέρον μια τέτοια αναφορά, κάνω μία προσέγγιση του θέματος γράφοντας τα συμπεράσματα.
Κατα τη χρονική περίοδο 1980 με 1986 ο αριθμός των καταλήψεων είναι σχεδόν ίδιος με αυτόν των εκκενώσεων, με μικρή διφορά υπερ των πρώτων.
Η πρώτη φάση εξάπλωσης των καταλήψεων είναι μεταξύ 1986 και 1991, όπου πραγματοποιούνται 5 – 15 νέες καταλήψεις ετησίως.
Έπειτα απο μία μικρή πτώση της δυναμικής του κινήματος, μεταξύ 1991 και 1993, αυξάνει εκ νέου ο αριθμός των νέων καταλήψεων με αποκορύφωμα το έτος 1996 όπου πραγματοποιήθηκαν 30 νέες καταλήψεις. Η συγκεκριμένη μελέτη σταματά στο έτος 1997.
Ενδιαφέρον έχει να ρίξουμε μια ματιά στα επίσημα κρατικά έγγραφα, πληροφορίες οι οποίες προέρχονται απο τον Δικηγορικό Σύλλογο Βαρκελώνης. Σε αυτή τη μελέτη περιλμβάνονται δεδομένα σχετικά με τον αριθμό καταλήψεων στέγης και CSOA. Δεν συμπεριλαμβάνονται αγροτικές καταλήψεις, καθώς και χώροι που ανήκουν στην CNT.

– 1985 – 1990 : 21 καταλήψεις και 11 εκκενώσεις.

– 1991 – 1995 : 58 καταλήψεις και 27 εκκενώσεις.

– 1996 – Ιούνης 1997 : 43 καταλήψεις και 37 εκκενώσεις.

Το πρόβλημα των μέσων αντιπληροφόρησης έγκειτε στο οτι δεν κρατούν μια συνέχεια στα δεδομένα που καταγράφουν. Ωστόσο ακόμη και έτσι μπορούμε να σχηματίσουμε μια ιδέα σχετικά με την αύξηση του κινήματος.

.:: ΑΚΡΙΒΗ ΜΟΥ ΖΩΗ…

…σου γράφω μετά από καιρό κι ελπίζω να μην έχουμε χαθεί οριστικά. Πρέπει να παραδεχτώ ότι έπεσα χαμηλά Ζωίτσα μου, αφού λησμόνησα τα κάλλη σου για χάρη καινούριων συσκευών, καναπέδων, τρέντυ ρούχων, δανείων κλπ, αλλά να, κατάλαβα πως μόνο μία σ’ έχω τελικά, σαν τη μάνα μου ένα πράμα, γι’ αυτό είπα να σου γράψω μπας και ξαλαφρώσω και συχώρα με που μετά από τόσο καιρό θα σου πω για ζοχάδες.

Εδώ και καιρό λοιπόν δεν περνάω καλά ρε Ζωίτσα: δουλεύω όλο και περισσότερο κι όλο χρεωμένος είμαι. Να βγω; πού να βγω! Θυμάσαι στα ντουζένια μας που μπαίναμε στα ταβερνεία και θέλαμε «ξύδια και ξερό ψωμί», ε τώρα, όποτε πάω, μπαίνω κάπως κουμπωμένος γιατί η τσέπη σε λίγο θ’ αντέχει μόνο το ξερό ψωμί. Πού ‘ναι τα φράγκα, οέο.

Θα μου πεις «και τι να κάνουμε τώρα;»…τί να σου πω, εγώ έκατσα και τα ‘βαλα κάτω, και σκέφτηκα τί διάολο μπορεί να φταίει που ο μισθός είναι σαν τον καλοκαιρινό καύσωνα: σκάει μια φορά το μήνα και κρατάει κάτι μέρες.

Λένε λοιπόν ότι φταίει που αυξάνεται η τιμή του πετρελαίου. Μα εγώ έμαθα ρε Ζωή, ότι ενώ οι ΗΠΑ αγοράζουνε το βαρέλι σε δολλάρια, η Ευρώπη αγοράζει σε μπρεντ, κι έτσι όταν αυξάνει η τιμή του βαρελιού σε δολλάρια, οι Ευρωπαίοι απλά προσαρμόζουν την τιμή του ευρώ έναντι του δολλαρίου κι ούτε γάτα ούτε ζημιά. Παραμύθια μας πουλάνε ρε γαμώτο. Άλλοι λένε ότι φταίνε οι διάφοροι μεσάζοντες που κερδοσκοπούν ασύστολα κι έτσι η αρχική τιμή πολλαπλασιάζεται. Άλλοι ότι οι μεγαλοκαρχαρίες, επειδή πέφτει η τιμή του δολλαρίου, «προσφεύγουν στην υλική αξία», δηλαδή αντί για χρήμα αγοράζουν και συσσωρεύουν εμπορεύματα κι έτσι μειώνεται η προσφορά, άρα αυξάνει κι η τιμή. Νόμοι, λέει, της Αγοράς. Κάπου ΄κει μπαίνουνε και τα καρτέλ που τα κάνουνε πλακάκια μεταξύ τους για ψηλές τιμές και ΄γω για να ‘μαι ειλικρινής ενημερώνομαι, αλλά κάπου αισθάνομαι σαν πρωτάρης έφηβος που ρωτάει για το σεξ αλλά έχει πέσει στο Θάνο Ασκητή που του περιγράφει τη λειτουργία του οργασμού.

Αλλά, σοβαρά ρε συ Ζωή, εγώ γιατί ψυλλιάζομαι ότι το πρόβλημα είναι – ήταν πάντα – αλλού; Δηλαδή δεν αμφιβάλλω ρε παιδί μου, ότι κάπου μέσα σ’ όλους αυτούς τους κανόνες της Αγοράς και της διαπλοκής είναι ένας απ’ τους λάκκους που ‘χει η φάβα, και καλό είναι να τον βρούμε και να τον ξεμπροστιάσουμε, αλλά γιατί στην τελική εγώ πρέπει να δεχτώ πως το μόνο φαϊ που πρέπει να τρώγω είναι αυτή η κωλοφάβα; Θέλω να πω ρε παιδί μου…εγώ κατέληξα: ο μεγαλύτερος «λάκκος» ήταν και είναι πάντα η ίδια η Αγορά κι άστους να λένε…μάλιστα, όσο περνάει ο καιρός όλο και πιο πολύ παίρνω ανάποδες: πώς να μην παίζουν παιχνίδια στις πλάτες μας με τις τιμές τα κράτη, οι πολυεθνικές, τ’ αφεντικά, οι κρατικοδίαιτοι συνδικαλιστές, όταν όλα έχουν μετατραπεί σε εμπορεύματα; Μα από τις ντομάτες ως την εργασία μας σου λέω, που κατάντησε κι αυτή εμπόρευμα και μάλιστα το μόνο που η τιμή του όλο πέφτει. Και ξέρεις κάτι; Τι σόι κοινωνικές σχέσεις είν’ αυτές που έχουμε, όταν ό,τι παράγουμε σε συνεργασία εγώ, εσύ, ο Μήτσος ο απέναντι κοκ, αντί να το μοιραζόμαστε και να το απολαμβάνουμε άμεσα κι από κοινού, αφού είναι κοινωνικό προϊόν από όλους για όλους, αυτό πρέπει να φύγει από μας που το φτιάξαμε, να (υπερ)τιμολογηθεί, να πάει σε ράφια και βιτρίνες και να πρέπει να ξαναξεσκιστούμε στη δουλειά για να το…αγοράσουμε κατόπιν; Και μάλιστα στις σημερινές τρέχα-γύρευε τιμές, που καθορίζονται από κάτι νόμους τους οποίους ναι μεν γνωρίζουν οι δήθεν «ειδικοί», αλλά έχουν πια ξεφύγει από τον έλεγχο όλων; Αμ «το κέρδος», σου λέει ο άλλος. Ποιό κέρδος μου λέτε τώρα μωρέ, που προχθές άκουγα ότι θάβουνε τόννους αδιάθετα ροδάκινα στις χωματερές, μη και αυξηθεί η προσφορά και πέσουν οι τιμές, την ώρα που άλλοι λυσσάνε της πείνας; που πληρώνουμε τα κέρατά μας στα νοίκια, κι άλλοι είναι άστεγοι, ενώ τόσα σπίτια είναι άδεια, που δεν μπορώ να πάω διακοπές ενώ τα δωμάτια των ξενοδοχείων θα μείνουν άδεια τα μισά; Παράνοια σου λέω…άσε που για κάποιο λόγο μου τη δίνει να με λένε συνέχεια «καταναλωτή», όχι γιατί δεν είμαι αναγκαστικά και τέτοιος, αλλά γιατί εμένα τη ζωή μου την ορίζει πρωτίστως το ξυπνητήρι κι οι διαταγές του αφεντικού και όχι η «αγοραστική μου δύναμη», που στο φινάλε είναι πολύ διαφορετική απ’ του αφεντικού μου που τρώει με 5-6 μασέλες παραπάνω. Δηλαδή τί ρε Ζωή, να μπούμε στο ίδιο τσουβάλι στο όνομα του «καταναλωτικού κινήματος»; Από πότε γίναν το ίδιο το SEAT IBIZA που ‘χει ο κέρβερος, και το πατίνι (που ‘χω γίνει εγώ ο ίδιος) επειδή και τα δυο τσουρλάνε στο δρόμο; Αμ δε!

Αλλά το πήρα απόφαση ρε Ζωή: δεν ξαναπεριμένω τίποτα από κανένα άχρηστο υπουργό, ούτε μεγαλοσυνδικαλιστή ούτε ΣΔΟΕ και πράσσειν άλογα. Θα πα’ να βρω το Μήτσο τον απέναντι, τον κυρ-Γιάννη τον οικοδόμο, τον Κωστάκη τον πάνκη, την Άννα την ιδ.υπάλληλο, την κυρα-Μαρία τη νοικοκυρά, θα τους ψήσω τώρα που ‘ναι καλός ο καιρός να βρεθούμε στην πλατεία ή στο πάρκο, να τα πούμε και να οργανωθούμε. Θα τους πω να κάνουμε λίστα και να μποϋκοτάρουμε τα ακριβά στο S. Market, μετά να κάνουμε παραστάσεις απ’ έξω, ύστερα να βρούμε κι άλλους στη γειτονιά και άλλες γειτονιές, να γίνουμε σύναξη και να απαιτήσουμε δικαίωμα ελέγχου και λόγου πάνω στις τιμές και την ποιότητα αυτών που, παραδόξως, εμείς οι ίδιοι παράγουμε. Να πιέσουμε και με τον καιρό να κατοχυρωθούμε σαν συνοικιακά όργανα που σε συντονισμό με τ’ άλλα, θα ‘χουν αναγνωρισμένο ρόλο σε τοπικό επίπεδο. Κυρίως όμως, να βάζουμε οι ίδιοι τα κηπευτικά μας, δουλεύοντας μαζί στο χωράφι του ενός όταν δεν έχει ο άλλος ή και φυτεύοντας τις χύμα αλάνες της πόλης, πριν γίνουνε όλες πάρκινγκ. Ν’ ανταλλάσσουμε μεταξύ μας χωρίς χρήμα ό,τι τυχόν μας περισσεύει,να κάνουνε μεταφορές τους άλλους όσοι έχουν αμάξι όταν τσούζουν τα εισιτήρια, μέχρι και ταμεία αλληλεγγύης γειτονιάς ή παρέας να κάνουμε, για την κακιά ώρα και όχι μόνο. Γενικώς ό,τι μας φωτίσει κι επινοήσουμε στο δρόμο, για ν’ απαλλαγούμε σιγά-σιγά από θεσμούς-βαρίδια, φίρμες, μεσάζοντες, όσο γίνεται από (ψηλές)τιμές.

Το ξέρω, θα μου πεις «η αφραγκία σε λώλανε ρε αθεόφοβε»(πάντα με υποτιμούσες) αλλά να δεις που άρχισα να ψυχανεμίζομαι ότι αν την ψάχνεις, θέλεις, και κινείσαι μαζί με άλλους, αυτά που σήμερα ακούγονται κουλά αποκτάς τη δύναμη να τα κάνεις αύριο πραγματικότητα και στοίχημα ό,τι θες.

Ουφ, τα ‘πα και ξεφούσκωσα ρε Ζωίτσα. Και με το συμπάθειο τώρα που έβγαλα και λίγα προσωπικά μας στη φόρα μοιράζοντας αυτό το γράμμα. Την άλλη φορά λέω, αντί για κείμενα, να μοιράσω στον κόσμο απορρυπαντικά, μακαρόνια, μπιρίτσες (αν είσαι ενημερωμένη τελευταία, μη ρωτάς πού θα τα βρω…) κι ένα κρασάκι Νεμέας τον κυρ-Μπάμπη το συνταξιούχο του ΟΓΑ, να γνωριστούμε κιόλας και να τα πούμε, που ‘ναι μόνος του και δεν του φτάνει κι η σύνταξη.

Ε και για την..ακρίβεια, να σου κάνω και σένα μετά από τόσο καιρό ένα τραπέζι, ακριβή μου Ζωή, μπας και σε ξαναπάρω, αν όχι στην αγκαλιά μου, τουλάχιστον στα χέρια μου.

 

Δικός σου,

 

Αλ.Φάδης

 

 

http://www.partepiswotisasklevoun.gr